|
RACJE Numer 1 - listopad 2019
Ryan Holiday
STOICKA ODPOWIEDŹ NA GNIEW
„ A w chwili gniewu pamiętaj, że niemęska to rzecz gniew; owszem, łagodność i uprzejmość jak są bardziej ludzkie, tak i bardziej męskie. I tylko tu okazuje się siłę i ścięgna, i męskość, a nie w chwili gniewu i oburzenia. O ile bowiem jest co bardziej objawem równowagi, o tyle i siły.” (Marek Aureliusz, „Rozmyślania”, 11.18; tłum. Kazimierz Leśniak.)
Może dziś zdarzyło się coś, co cię wyprowadziło z równowagi. Ktoś był nieuprzejmy, samochód się zepsuł, twój pracownik coś uszkodził pomimo bardzo dokładnych instrukcji. Twoją pierwszą reakcją może być krzyk i złość. To naturalne. Ale tylko dlatego, że jest „naturalne”, nie oznacza, że to dobry pomysł. Pamiętajmy o spostrzeżeniu Marka Aureliusza: „o ile bardziej szkodliwe są konsekwencje gniewu ... niż okoliczności, które w nas go wzbudziły”. Krzyk może sprawić, że poczujesz się lepiej przez chwilę, ale czy to rzeczywiście rozwiąże problem? Oczywiście nie. Kłótnia z nieuprzejmą osobą daje jej tylko więcej sposobności do bycia nieuprzejmą. Wściekłość z powodu zepsucia się auta nie naprawi samochodu, tylko podniesie ciśnienie krwi. Zwymyślasz pracownika, który popsuł cenne urządzenie? W rezultacie albo cię obrazi podczas wymiany zdań, albo będzie bardziej skłonny do niszczenia w przyszłości, ponieważ pozostanie z uczuciem złości do ciebie. Jak napisał Seneka w swoim eseju na temat gniewu: „najlepiej jest natychmiast opanować pierwszą pobudkę do gniewu, zwalczać go w samych jego zarodkach i dokładać starań, aby nie popaść w ogóle w gniew. Bo jeśli gniew zacznie znosić nas na manowce, powrót do równowagi jest trudny, gdyż rozum na nic się nie zda, gdzie raz wkroczyła namiętność i za naszą zgodą otrzymała jakąś władzę nad nami: potem uczyni, co zechce, a nie, na co jej pozwolisz.” (O gniewie, 18.1; tłum. Stanisław Stabryła) Możesz wybierać uczucia: wybierasz gniew zamiast spokoju; wybierasz strach zamiast odwagi; wybierasz cierpienie zamiast radości! Które uczucie ma lepsze konsekwencje? Które karze wybierającego, a które okoliczności? Pamiętaj, że okoliczności nie zmieniają się w wyniku tego, jak bardzo jesteś na nie zły. Okoliczności nie są ludźmi. Przestań tracić czas (lub oddech) na złoszczenie się na rzeczy, które są całkowicie obojętne na twoje uczucia. Przestań myśleć, że okazywanie emocji wobec przedmiotów nieożywionych, sytuacji lub zjawisk coś zmieni. To tak jak wbijanie igieł w lalkę voodoo i oczekiwanie, że ktoś od tego umrze. Nic nie pomagasz. W rzeczywistości gniew tylko pogarsza sprawę. Każdą sytuację ratuje chłodny umysł. Nawet wielcy ludzie, którzy wiedzą, że gniew jest potężnym i skutecznym narzędziem, powiedzą ci, że istnieje duża różnica między celowym wyrażaniem swoich emocji (by wyrazić swoją opinię, by zmotywować kogoś do zrobienia czegoś, by bronić się przed zarzutami) a brakiem kontroli nad nimi. Bez umiejętności rozpoznawania i kierowania emocjami stajesz się ich niewolnikiem. Jeśli to będzie jedyna nauka, którą wyciągniesz ze stoicyzmu, nawet gdy zignorujesz wszystkie inne, ta może zmienić twoje życie. Tłum. Halina Postek
Symptoma |
