Rozdział II

PRAWA I WOLNOŚCI MŁODZIEŻY NA RYNKU PRACY


Problematyka zatrudniania osób między 15 a 18 rokiem życia jest w prawie polskim skomplikowana i pełna sprzeczności.

Na gruncie konstytucji, według artykułu 65 ust.3 ( Stałe zatrudnianie dzieci do lat 16 jest zakazane. Formy i charakter dopuszczalnego zatrudniania określa ustawa.) prawodawca bezwzględnie zakazał zatrudniania osób do 16 roku życia na stałe.

Wprawdzie w dalszej części tego przepisu pozostawił furtkę umożliwiającą zatrudnianie dzieci poniżej 18 roku życia na innych zasadach niż stałe zatrudnienie, to jednak Kodeks Pracy z dnia 26 czerwca 1974 r. przewiduje możliwość zatrudnienia ich na stałe.

Kodeks pracy tworzy nawet kategorie tak zwanego „ pracownika młodocianego ".Młodocianym w rozumieniu Kodeksu pracy jest osoba, która ukończyła lat 15, a nie przekroczyła 18 roku życia ( art.190 ust. 1 Kodeksu Pracy ). Istnieje tu wyraźna sprzeczność Ustawy Zasadniczej z Kodeksem Pracy.

Według Kodeksu można zatrudnić młodocianego przy spełnieniu następujących warunków:

  • ukończył on 15 rok życia;
  • skończył szkołę podstawową,
  • dana praca nie zagraża jego zdrowiu i ma na celu jego przygotowanie zawodowe.

Od tej zasady Kodeks Pracy przewiduje następujące wyjątki: możliwe jest zatrudnienie młodocianego, który ukończył lat 14 i szkołę podstawową, na wniosek jego ustawowego przedstawiciela ( rodzica lub opiekuna ), lub który nie ukończył szkoły podstawowej ( na podstawie Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. W sprawie przypadków, w których wyjątkowo dopuszczalne jest zatrudnianie młodocianych, którzy nie ukończyli szkoły podstawowej oraz osób nie mających 15 lat, które ukończyły szkołę podstawową ).

Umowy zawarte z młodocianymi wbrew przepisom określającym zasady zatrudniania młodocianych nie są bezwzględnie nieważne, lecz podlegają rozwiązaniu bez wypowiedzenia z równoczesną zapłatą odszkodowania w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.

Konstytucja, która wprowadza zakaz zatrudniania osób poniżej 16 roku życia na stałe, być może kierując się ochroną tych osób. W istocie bardzo je ogranicza. Rozwiązania Kodeksu Pracy i tak w sposób bardzo drobiazgowy chronią młodego pracownika.

Ochronie tej służą bezpośrednio następujące środki :

a) zakaz zatrudniania młodocianych przy pracach określonych w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 1 grudnia 1990 r. W sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym.

b) wstępne badania lekarskie, którym podlegają młodociani przed podjęciem zatrudnienia, w celu stwierdzenia, czy praca nie wywrze szkodliwego wpływu na ich zdrowie. ( art. 201 *1 k.p. )

c) okresowe i kontrolne badania lekarskie obejmujące młodocianych pozostających już w zatrudnieniu ( art. 201 *1 k.p. )

Ochronie młodocianego służą pośrednio również:

a) zakaz zatrudniania młodocianych w godzinach nadliczbowych.

b) zakaz zatrudniania młodocianych w porze nocnej.

c) skrócony czas pracy - dzieci do 16 roku życia obowiązuje czas pracy nie przekraczający 6 godzin na dobę, a powyżej 16 roku życia - nie przekraczający 8 godzin na dobę.

d) do czasu pracy wlicza się czas nauki w wymiarze nie przekraczającym 18 godzin tygodniowo, bez względu na to czy odbywa się ona w godzinach pracy. ( art.202 *1-3k.p )

e) zwiększony urlop wypoczynkowy - z upływem 6 miesięcy od rozpoczęcia pierwszej pracy młodociany uzyskuje prawo do urlopu w wymiarze 12 dni roboczych, a z upływem roku pracy w wymiarze 26 dni roboczych.

f) pracodawca obowiązany jest udzielić młodocianemu uczęszczającemu do szkoły urlopu wypoczynkowego w okresie ferii szkolnych ( art. 205 * 3 k.p. ) oraz zobowiązany jest młodocianemu uczęszczającemu do szkoły dla pracujących udzielić urlopu bezpłatnego w wymiarze nie przekraczającym łącznie z urlopem wypoczynkowym 2 miesięcy.

Naszym zdaniem w tym wypadku należałoby zmienić artykuł 65 ust.3 konstytucji, ( Stałe zatrudnianie dzieci do lat 16 jest zakazane. Formy i charakter dopuszczalnego zatrudniania określa ustawa.), tak żeby dostosować go do postanowień Kodeksu Pracy. Odnośny przepis po nowelizacji powinien brzmieć: „ Stałe zatrudnianie dzieci do lat 14 jest zakazane Formy i charakter dopuszczalnego zatrudniania dzieci powyżej lat 14 określa ustawa".


Free counter and web stats