|
RACJE numer 4 Styczeń 2021
KOMENTARZ EWY JAWORSKIEJ
Wybitne umysły też podlegają iluzjom i popełniają błędy. Warto przypomnieć tytuł książki profesora neurobiologii Antonia Damasio "Błąd Kartezjusza", której autor na wiele sposobów analizuje i podważa dominujący w naszej kulturze dualizm, czyli ostry podział na rozum i uczucia, umysł i ciało. Opiekunowie psów lub kotów pozostający ze swoimi pupilami w stałym i nieobojętnym kontakcie wiedzieli pewnie od zawsze coś, czego nie potrafiły przyjąć najtęższe umysły epoki, jak Kartezjusz. Kiedyś to szokowało, ale przestało mnie to dziwić, gdy dowiedziałam się, że jeszcze w naszym wieku powszechne wśród medyków było przekonanie, że niemowlęta nie czują bólu, w związku z czym przeprowadzano zabiegi bez żadnego znieczulenia, nawet bardzo inwazyjne. Argumenty podawano dokładnie w duchu tych, które przedstawiano w odniesieniu do innych zwierząt. To pokazuje, jak mocno przekonania filozoficzne, zwykle nieuświadomione, warunkują nasze myślenie i wpływają na wszystko, co robimy. "W 1988 r. w znakomitej większości szpitali amerykańskich rutynowo nie stosowano znieczulenia podczas operacji u dzieci młodszych niż 15 miesięcy. Badania z 2003 r. wykazały, że wprawdzie nikt już nie kroi „na żywca”, za to tylko jednej trzeciej niemowląt poddawanych inwazyjnym procedurom w szpitalach amerykańskich podawano leki uśmierzające ból. Rebeccah Slater, profesor neuroobrazowania pediatrycznego na Uniwersytecie w Oksfordzie, wykazała w 2016 roku, że w odpowiedzi na impuls bólowy noworodkom aktywują się dokładnie te same obszary w mózgu co dorosłym. – Mam nadzieję, że moja praca będzie ostatecznym dowodem dla tych wszystkich, którym wydaje się, że dzieci nic nie czują, a ich wszystkie reakcje to tylko odruchy – mówiła wtedy badaczka. Ale czy rzeczywiście przekonała wszystkich lekarzy, którzy wzbraniają się przed znieczulaniem dzieci?! – Nauka czyni postępy nie dlatego, że uczeni zmieniają zdanie i porzucają błędne poglądy, ale dlatego, że ci, którzy przywiązani są do starych przekonań, w końcu umierają – powiedział swego czasu ojciec teorii kwantów Max Planck." (https://wyborcza.pl/magazyn/7,124059,21272546,rzez-niewiniatek-operacje-bez-znieczulenia.html)
|
