KARTA PRAW I WOLNOŚCI MŁODZIEŻY

(Wstęp i propozycje najważniejszych postanowień)




Dlaczego proponujemy rozszerzenie zakresu praw i wolności młodzieży?

Po pierwsze dlatego, że jest to słuszne, sprawiedliwe i zgodne z gwarancjami zawartymi w ratyfikowanych przez Polskę międzynarodowych dokumentach na temat praw i wolności człowieka.

W szczególności, w uzasadnieniu naszego projektu, powołujemy się na następujące przepisy prawa i przekonania na temat młodzieży i jej miejsca w społeczeństwie:

  • Narody Zjednoczone w Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka oraz w Międzynarodowych Paktach Praw Człowieka zgodziły się i proklamowały, iż każdy człowiek uprawniony jest do korzystania z wszystkich zawartych w nich praw i wolności, bez względu na jakiekolwiek różnice wynikające z przynależności rasowej, koloru skóry, płci, języka, religii, poglądów politycznych i innych, pochodzenia narodowego lub społecznego, cenzusu majątkowego, urodzenia lub jakąkolwiek inną sytuację (z preambuły do Konwencji o Prawach Dziecka).
  • Zgodnie z zasadami proklamowanymi w Karcie Narodów Zjednoczonych uznanie przyrodzonej godności oraz równych i niezbywalnych praw wszystkich członków rodziny ludzkiej jest podstawą wolności, sprawiedliwości i pokoju na świecie (z preambuły do Konwencji o Prawach Dziecka).
  • Każdy, kto ukończył 15 lat jest lub w sprzyjających warunkach może być na tyle dojrzały fizycznie, intelektualnie i społecznie, by móc - jeśli tego chce - decydować o swoim życiu i korzystać z należnych wszystkim praw w zakresie znacznie szerszym niż młodsze dzieci, które z uwagi na swą niedojrzałość fizyczną oraz umysłową, wymagają większej opieki i troski i nie są w pełni zdolne do korzystania z niektórych prawi i wolności człowieka i obywatela.
  • Nowy kodeks karny obniżył granicę wieku, od którego młodzi ludzie mogą odpowiadać za niektóre, szczególnie okrutne, czyny na tych samych zasadach co dorośli. Na mocy nowych postanowień odpowiedzialności karnej może podlegać każdy, kto ukończył 15 lat. Elementarna sprawiedliwość wymaga, by rozszerzeniu odpowiedzialności towarzyszyło poszerzenie zakresu wolności. Jeśli piętnastolatek jest dość dojrzały, by odpowiadać na tych samych zasadach co dorosły, powinien korzystać z tych samych co dorosły praw i wolności.

Po drugie dlatego, że w naszym przekonaniu rozszerzenie praw i wolności młodzieży może się w znacznym stopniu przyczynić do rozwiązania ważnych problemów społecznych, takich jak narkomania, przemoc i inne formy przestępczości wśród młodzieży.

Naszym zdaniem jedną z głównych przyczyn szerzenia się narkomanii i przestępczości wśród młodzieży jest sztucznie wydłużony okres dzieciństwa, powodujący, że biologicznie i intelektualnie dojrzali młodzi ludzie żyją w stanie frustracji wynikającej z ograniczenia ich podmiotowości. Młodzież zbyt długo utrzymywana jest poza światem dorosłych, poza wolnością i odpowiedzialnością. Skutkiem tych narzuconych przez obyczaj ograniczeń jest istnienie młodzieżowej subkultury, będącej formą tzw. "drugiego życia", typowego dla represjonowanych grup społecznych, oraz poszukiwanie zastępczych form aktywności i wrażeń, które mają zastąpić doznania i poczucie sensu wynikające z konfrontacji z realnymi problemami dorosłego życia. Wcześniejsze i autentyczne wejście w dorosłość z pewnością ograniczyłoby zakres niekorzystnych zjawisk społecznych.

Na zakończenie trzeba wyjaśnić, że przedstawione obok propozycje wybranych przepisów Karty nie mają charakteru projektu aktu prawnego. Są to raczej tezy do dyskusji, adresowane przede wszystkim do młodzieży, a ich celem jest zachęcenie wszystkich zainteresowanych do namysłu i wymiany myśli na temat praw i wolności. Projekt stricte prawny, zawierający pełny katalog proponowanych praw i wolności, przygotujemy w niedalekiej przyszłości, po zakończeniu publicznej debaty, do której już dzisiaj wszystkich zapraszamy.

Zainteresowanych prosimy o kontakt pocztą tradycyjną lub elektroniczną:

Towarzystwo Humanistyczne, 01-876 Warszawa, ul. Broniewskiego 99/147; humanizm@free.ngo.pl


KARTA PRAW I WOLNOŚCI MŁODZIEŻY

KAŻDY, KTO UKOŃCZY 15 LAT:

  1. Powinien korzystać z niczym nieograniczonej wolności sumienia, wyznania, światopoglądu i innych przekonań.
  2. Powinien mieć niczym nieograniczone prawo do swobodnego wyrażania poglądów na każdy temat.
  3. Powinien, na tych samych zasadach jak osoby dorosłe, mieć prawo do udziału w życiu artystycznym, kulturalnym i intelektualnym, obejmujące w szczególności niczym nieskrępowane prawo do obcowania z wszelkimi dziełami w formie pisemnej, w formie obrazów i innych przedstawień ruchomych i nieruchomych, występów teatralnych i estradowych, filmów, słuchowisk, nagrań muzycznych i innych, programów, gier i prezentacji komputerowych, koncertów i wystąpień publicznych.
  4. Powinien mieć zapewnioną wolność zrzeszania się i wolność do uczestnictwa w pokojowych zgromadzeniach. Wolności te - po zdaniu egzaminu obywatelskiego, o którym mowa w punkcie 9 Karty - powinny obejmować niczym nieograniczone prawo do członkostwa w partiach politycznych, związkach zawodowych i wszelkich innych organizacjach społecznych i politycznych.
  5. Powinien mieć zapewnioną ochronę przed arbitralną lub bezprawną ingerencją w jego życie prywatne, rodzinne i domowe lub korespondencję, a także przeciw bezprawnym zamachom na jego honor i reputację.
  6. Powinien korzystać z tych samych gwarancji ochrony przez bezprawnym i arbitralnym pozbawieniem wolności, które Europejska Konwencja Podstawowych Praw i Wolności Człowieka zapewnia osobom dorosłym.
  7. Powinien mieć zapewnioną ochronę przed przemocą fizyczną i psychiczną, a w szczególności przed stosowaniem kar cielesnych. Prawo to powinno być stosowane w taki sam sposób, jak wobec osób dorosłych.

  • Wszystkie prawa i wolności, o których mowa w punktach 1,2,3,4,5,6,7 powinny być szczególnie chronione w tych sferach życia, w których mogą być najbardziej zagrożone, to jest w życiu publicznym, w szczególności w kontaktach z przedstawicielami władzy, oraz w rodzinie, w szkole, w zakładach poprawczych, domach dziecka, schroniskach i innych instytucjach opiekuńczych.

  1. Powinien mieć zapewnione prawo do ochrony prawnej oraz prawo do sądu w sprawach karnych, cywilnych i administracyjnych, obejmujące w m.in. prawo do złożenia wniosku o ściganie, prawo do wystąpienia z oskarżeniem prywatnym, prawo do wniesienia powództwa i prawo do skargi na postępowanie władz publicznych. W szczególności, każdy kto ukończy 15 lat powinien mieć prawo:

  • zwrócić się do sądu rodzinnego o wyzwolenie spod władzy rodzicielskiej;
  • zwrócić się do sądu rodzinnego o zezwolenie na zawarcie małżeństwa;
  • zwrócić się do sądu cywilnego o uzyskanie pełni praw obywatelskich, z uwzględnieniem pełnego prawa do czynności prawnych, czynnego prawa wyborczego i nieograniczonego prawa do działania w partiach politycznych - w przypadku praw politycznych pod warunkiem zdania egzaminu obywatelskiego, o którym mowa w punkcie 9 niniejszej Karty.
  • wystąpić samodzielnie do prokuratury lub do sądu z wnioskiem o ściganie naruszeń praw zagwarantowanych w niniejszej Karcie, a w szczególności o ściganie sprawców zgwałcenia i innych form nadużyć seksualnych oraz sprawców przemocy, której padł ofiarą.

  1. Powinien mieć prawo przystąpić do organizowanego przez Sejm RP egzaminu obywatelskiego, którego zdanie oznacza przyznanie każdemu czynnego prawa wyborczego.
  2. Powinien mieć niczym nieskrępowane prawo do informacji, wiedzy i dociekań naukowych, z uwzględnieniem prawa do wyboru części przedmiotów i treści nauczania. Prawo to w szczególności powinno obejmować swobodę dyskusji i dostęp do wiedzy na temat praw i wolności człowieka, życia seksualnego, stosunków społecznych z uwzględnieniem problematyki tzw. płci społecznej oraz biologii, medycyny i wszystkich innych dziedzin, do których dostęp jest utrudniany, a treści nauczania są manipulowane ze względów ideologicznych lub jakichkolwiek innych.
  3. Powinien mieć prawo do wyrażenia bądź niewyrażenia zgody na swój zabieg operacyjny i inne formy leczenia lub zastosowanie wobec niego procedur medycznych w celach innych niż lecznicze.
  4. Powinien, po ukończeniu gimnazjum, mieć prawo do decyzji o kontynuowaniu lub przerwaniu nauki szkolnej.
  5. Powinien mieć nieograniczone prawo do pracy i - po uzyskaniu pełni praw obywatelskich, z pełnym prawem do czynności prawnych włącznie - nieograniczone prawo do prowadzenia działalności gospodarczej.






Free counter and web stats